header-bg.jpg
afbeelding1.png

Informatie

Spelt, is het de hype waard - Column Diëtiste Florinda Schriek

In deze rubriek ‘diëtist aan het woord’ zal Florinda Schriek, diëtist bij Food to Know, een (actueel) onderwerp behandelen over voeding. Deze keer over spelt als ‘gezonder’ alternatief voor tarwe.

Spelt: is het de hype waard?

Spelt was in de IJzertijd, Romeinse tijd en de vroege Middeleeuwen een populair graansoort. Later werd spelt door de opkomst van tarwe minder populair. Nu lijken de rollen weer te worden omgedraaid en begint het alom aanwezige tarwe wat van zijn glans te verliezen, terwijl spelt aan een opmars bezig is. Maar wat is er ‘mis’ met tarwe? Volgens diverse bronnen op internet zou tarwe minder voedingsstoffen, meer fytinezuur, zetmeel en gluten bevat dan jaren geleden. Wat voor steeds meer mensen een reden is om tarwe uit hun voeding te schrappen. Speltbrood daarentegen lijkt een ‘goed’ alternatief te zijn. Wie even op spelt gaat googelen, krijgt al snel de indruk dat spelt een wondermiddel is dat op alle gebieden beter scoort dan tarwe. Zo zou spelt meer voedingsstoffen, zoals vezels en vitaminen en mineralen bevatten en minder fytinezuur. Ook zou spelt beter voor de lijn zijn en zeer geschikt zijn voor mensen met een tarwe-allergie of glutenintolerantie (coeliakie). Maar wat is waar?

Wat is kaf en wat is koren?

Spelt bevat inderdaad meer voedingsstoffen dan tarwe: meer vezels, meer eiwit, meer vitaminen en mineralen en zelfs ook wat meer vet. Daar is niets aan gelogen, maar moeten we wel in het juiste daglicht zien. Speltbrood bevat namelijk niet in alle opzichten meer vezels dan tarwe. Kijken we specifiek naar de verschillende soorten vezels, zoals oplosbare en niet-oplosbare vezels dan voert spelt de boventoon in de niet-oplosbare soort. Niet-oplosbare vezels spelen een rol in het verlagen van de glucose en insuline respons na een maaltijd wat helpt bij het stabiliseren van de bloedsuikerspiegel. Terwijl oplosbare vezels een belangrijke rol spelen in het verkleinen van het risico op hart- en vaatziekten en een hoog cholesterolgehalte en laat tarwe nou hier weer meer van hebben.

Is er dan niets waarin spelt uitblinkt boven tarwe? Jawel hoor! Speltgraan bevat meer vitaminen en mineralen, zoals vitamine A, vitamine E, foliumzuur, kalium, magnesium, ijzer en zink. Dit komt omdat de vaste huls om de speltkorrel alle vitamines en mineralen beschermd tegen invloed van buitenaf. Toch moet ik ‘als criticus’ ook hier een kleine kanttekening maken: de verhoogde waardes gelden uitsluitend voor speltgraan. Voor speltbrood kon ik niets vinden. Hieruit kan ik dus niet met zekerheid zeggen of speltbrood zelf ook rijker is aan deze elementen. Zo kan bijvoorbeeld het productieproces het gehalte aan vitamines en mineralen beïnvloeden.

En fytinezuur, hoe zit het daarmee? Fytinezuur zit in de buitenste laag van het koren en vormt het natuurlijke afweermechanisme van de plant. Bij mensen kan dit zuur de darmwand irriteren en darmklachten veroorzaken. Ook kan fytinezuur de opname van mineralen remmen. Fytinezuur komt vooral voor in graanproducten waarin de gehele korrel is verwerkt, zoals volkorenbrood. Over het algemeen bevat tarwe meer fytinezuur dan spelt. Dit komt omdat het koren van spelt dicht tegen de stengel aangroeit, waardoor de plant zichzelf beter beschermt tegen vijanden. Hierdoor is er minder fytinezuur nodig, wat spelt makkelijker verteerbaar maakt. Moeten we bang zijn voor fytinezuur? Nee, dat hoeft niet. In de meeste fytinezuurrijke voedingsmiddelen zit ook de oplossing: het enzym fytase. Dit enzym breekt fytinezuur af tot onschadelijke componenten. Het heeft daar wel even de tijd voor nodig. Hoe langer de rijstijd en het bakproces, des te meer fytinezuur wordt afgebroken. Ook zuurdesem breekt fytinezuur af, zoals bij zuurdesembrood. Al met al kan een beetje fytinezuur geen kwaad, mits je verder gezond en gevarieerd eet. De kans op tekorten zijn dan ook minimaal.

Dat brengt mij bij het volgende punt. Ondanks dat spelt andere gluten bevat dan tarwe, is het niet per definitie beter verteerbaar voor mensen met een glutenintolerantie. Er zijn wel praktijkgevallen bekend van mensen met glutenintolerantie die geen problemen lijken te hebben met spelt. Maar dit is nog niet wetenschappelijk bewezen. Bovendien is het al vaker voorgekomen dat mensen uiteindelijk opnieuw intolerant raken, maar dan voor speltgluten. Feitelijk is het gewoon nog te vroeg om hier harde conclusies uit te trekken. In mijn praktijk raad ik (voorlopig) beide granen niet aan bij mensen met coeliakie (glutenintolerantie). Voor mensen met een tarwe-allergie kan spelt wel uitkomst bieden. Mits het écht 100% speltbrood is en niet een mengsel met tarwe.

En dan tot slot de vraag: is spelt goed voor de lijn?Spelt zou goed voor de lijn zijn, omdat het meer langzame koolhydraten bevat. Langzame koolhydraten hebben verschillende gezondheidsvoordelen. Ze zorgen langer voor een vol gevoel, waardoor je minder snel trek krijgt, wat helpt bij afvallen. Snel verteerbare koolhydraten worden daarentegen in verband gebracht met een verhoogd risico op diabetes type 2 en bepaalde typen kanker. Spelt bevat inderdaad vrijwel uitsluitend koolhydraten van de langzame soort, maar datzelfde geldt ook voor tarwe. Spelt is dus niet per definitie beter voor de lijn dan tarwe. Bovendien draait het bij afvallen nooit om één losse voedingsstof of één product, maar altijd om het geheel (je voedingspatroon). Want hoewel we allemaal gemaakt zijn volgens bouwpakket mens, is niemand hetzelfde. Er is niet één voedingspatroon dat voor iedereen werkt. Wat bij de één een wondermiddel lijkt, werkt bij de ander misschien niet.

Datzelfde geldt ook voor spelt: voor de één werkt het, voor de ander niet. Qua voedingswaarde maakt het in de praktijk niet veel uit of je kiest voor tarwe of spelt. Dat is ook niet zo heel gek, als je bekijkt dat spelt één van de drie hoofdgroepen van het tarwe ras is. Al met al zie ik spelt vooral als een welkome aanvulling om binnen ons eetpatroon mee te variëren en als bruikbaar alternatief voor mensen met een tarwe-allergie. Maar of spelt dat de hype waard maakt, dat laat ik aan jou over…

Granen, daar zit wat in - Column diëtiste Florinda Schriek
In deze rubriek ‘diëtist aan het woord’ zal Florinda Schriek, diëtist bij Food to Know, een actueel onderwerp behandelen over voeding. Deze keer over de zin en onzin rond granen, graanproducten en gezondheid.

Granen daar zit wat in!

Er is de laatste tijd veel rumoer rond het eten van granen, brood, tarwe en gluten, terwijl nieuwe graansoorten als quinoa, haver en spelt aan een opmars bezig zijn. Zijn het traditionele brood en andere graanproducten dan echt zo slecht? Is brood een dikmaker? Is glutenvrij beter? En welke rol spelen granen voor de gezondheid? Hier de feiten op een rijtje.

Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: van normale porties brood wordt je niet dik. Feit is wel dat we via onze voeding heel veel granen binnenkrijgen. Niet alleen via brood, maar ook via pasta en bewerkte producten. Als diëtist ben ik niet anti-granen. Maar ik vind wel dat het ietsje minder kan dan de hoeveelheden die het Voedingscentrum adviseert. Zeker als je de neiging hebt te zwaar te worden. Hier spelen media, marketing en dieetgoeroes dan ook maar al te graag op in. Zo vliegt de ene na de andere dieethype je om de oren (van suikervrij en glutenvrij tot aan koolhydraatarm en het voedselzandloperdieet). De meest bekende diëten in relatie tot koolhydraten en brood raad ik niet aan, omdat deze vaak te eenzijdig zijn en onvoldoende voedingsstoffen leveren.

En glutenvrij, hoe zit het daarmee? Laat ik een ding voorop stellen gluten zijn natuurlijk en maken niet ziek. Althans de meeste van ons kunnen gluten zonder problemen verdragen. Maar ongeveer 1% van de mensen verteerd gluten niet goed en moet levenslang een glutenvrij dieet volgen. En dat is geen pretje. Zonder medische reden gluten en granen uit je dieet weglaten, raad ik dan ook niet aan. Overweeg je wederom toch om glutenvrij te eten, denk dan goed na over glutenvrije vervangers. Zonder goede vervangers kan een glutenvrij dieet leiden tot een te eenzijdig eetpatroon. Hoewel er speciale glutenvrije producten in de handel zijn, zijn die niet allemaal even gezond. Zo bevat een groot aantal van deze producten méér suiker, zout en vet dan ‘normale’ producten en minder noodzakelijke vezels, vitaminen en mineralen. Een ander belangrijk nadeel van zomaar glutenvrij eten, is dat als je eenmaal glutenvrij eet, de eventuele antistoffen tegen coeliakie (glutenintolerantie) niet meer via een bloedtest zijn aan te tonen. Overweeg je glutenvrij te eten, dan is het raadzaam altijd eerst je (huis)arts of diëtist om advies te vragen.

Kortom: Granen, daar zit zeker wat in! Veel voedzame bestanddelen zoals eiwitten, vitaminen (vooral B-vitaminen) en mineralen (zoals ijzer, magnesium, zink en fosfor). Maar ook voedingsvezels waardoor granen goed vullen. Bij een volle maag grijp je minder snel naar ongezond en calorierijk voedsel. Wat helpt bij afvallen. Maar voor welk graan kies je dan? Spelt? Haver? Rogge? Of toch gewoon tarwe? Spelt zou omdat het een oergraan is, meer voedingsstoffen bevatten dan het tarwe. Bovendien zou spelt lichter verteerbaar zijn. Gemiddeld genomen maakt het qua voedingswaarde niet uit of je kiest voor tarwe of spelt. De verschillen met bijvoorbeeld haver en rogge zijn wel groter. Rogge is bijvoorbeeld hoger in vezel en haver is weer hoger in eiwit. In mijn ogen is er geen beste keus. Mijn advies, varieer. Variatie is niet alleen lekker, maar zorgt ook voor meer voedingswaarde in je eten. Eten is namelijk zoveel meer dan alleen de optelsom van voedingsstoffen en de bijdrage aan je gezondheid. Eten draait om cultuur, gezelschap, smaak en genieten. Buiten dat is de focus op losse voedingsstoffen nogal beperkt. Het draait nooit om één losse voedingsstof, maar altijd om het geheel. Zorg daarom voor variatie in je eten, dus ook in graansoorten. Kies je bovendien voor de volkoren varianten, dan weet je zeker dat je goed zit en je product de meeste gezonde voedingsstoffen en vezels uit het graan bevat!

 

Allergieën en dieet

Heeft u last van een voedingsallergie, voedingsintolerantie, volgt u een dieet of bent u diabetici? Bakkerij van den Berg heeft diverse producten, zoals Speltbrood en Spelteierkoeken, welke u dan kunt eten*.

Fototaarten

Heeft u een verjaardag of wilt u iemand verrassen met een heerlijke taart? Dan kunt u hier uw taart samenstellen naar uw eigen smaak. U kunt bijvoorbeeld een marsepein- of slagroomtaart kiezen, een zelfgemaakte foto of het logo van het bedrijf op uw taart laten plaatsen.

Verkoopmederker bakkerswinkel Maasdijk

Ben jij de collega m/v die wij zoeken?

Ben jij de verkoop(st)er die wij zoeken? (Maasdijk)

Verkoopmederker bakkerswinkel Maasdijk

Ben jij de collega m/v die wij zoeken?

Ben jij de verkoop(st)er die wij zoeken? ('s- Gravenzande)

Verkoopmederker bakkerswinkel 's-Gravenzande

Ben jij de collega m/v die wij zoeken?

Banketbakker en/of chocolatier

Voor onze ambachtelijke bakkerij zijn wij op zoek naar een enthousiaste banketbakker en/of chocolatier die met passie werkt aan ons uitgebreide banket -en chocolade assortiment.

Ben jij de verkoop(st)er die wij zoeken? ('s-Gravenzande)

Verkoopmederker bakkerswinkel 's-Gravenzande

Ben jij de collega m/v die wij zoeken?

Ben jij de verkoop(st)er die wij zoeken? (Algemeen)

Verkoopmederker bakkerswinkel algemeen

Ben jij de collega m/v die wij zoeken?

Parttime chauffeur/bezorger gezocht!

Parttime Chauffeur Bakkerij vd Berg

Op zoek naar een filiaalleid(st)er (in opleiding) m/v
Filiaalleid(st)er in opleiding (m/v), 32 uur - 38 uur 

Fulltime banketbakker (met ambitie om door te groeien)

Allround banketbakker (met ambitie om door te groeien)

Bakkerij van den Berg levert ook aan cateraars, horeca onderneming, supermarkten, bedrijven, sportvereningingen, kantines, scholen en (zorg)instellingen in de hele regio en daarbuiten. Zo zijn onze producten bijvoorbeeld te vinden in de supermarkten van Jumbo Koornneef en de Intratuin in 's-Gravenzande én leveren wij aan een aantal zorginstellingen van Pieter van Foreest, zoals de Kreek, de Naaldhorst en Vlietzicht.

VACATURE: Chauffeur
Parttime Chauffeur Bakkerij vd Berg 

 Voor onze distributie zijn wij opzoek naar een leuke chauffeur die binnen een gezellig team vol passie onze lekkernijen wil vervoeren

 

Lees meer...

Onze Nieuwsbrief

Volg ons:

fb-iconinstagram-iconlinkedin-iconyoutube-icon